ĐÌNH ĐỤN

   Nằm tại xóm chợ của xã Ngọc Lũ. Đình ở ngay tại khu vực chợ Chủ, quay mặt ra bãi rộng. Tại đây, vào năm 1930 sau khi Đảng ra đời nhân dân địa phương đã kéo lên huyện lị đấu tranh đòi bỏ sổ thu, chi.

   Đình có 3 gian, không rõ xây dựng từ bao giờ, trùng tu năm Đinh tỵ, từ thời vua Duy Tân (1907). Ba mặt: đằng sau và hai bên xây bít dốc. Đằng trước là hệ thống cửa gỗ, mái lợp ngói nam, Các cấu kiện kiến trúc được soi chỉ, chạm nhấn, đường nét mềm mại, thanh thoát.

   Hiện nay ở khu vực chợ Chủ gần Đình Đụn có một tấm bia đá nói về việc trùng tu lại chợ này vào năm 1861 toàn văn tấm bia dịch như sau:

Bia ghi việc trùng tu chợ Kim Lũ:

  Từng nghe xưa thánh nhân mở chợ, cốt gom người vào góp của thiên hạ để trao đổi, nhờ đó mà hưng thịnh. Vua Văn Hoàng xưa mở quán chợ để đưa học trò bốn phương lại, đó là gương sáng của việc trước đây. Cho nên sự vui vẻ của người, chả lẽ chỉ viết vào giấy ghi vào vải mà không dựng bia khắc sâu vào đá để lại muôn đời sao? Yêu mến Việt Nam đất tốt, tên xưng Kim Lũ làng to đã có chợ phiên, nguyên xưa dấu cũ muôn dòng cuộn chầu về, mạch từ thiên thị, thiên hoàng sừng sững muôn trùng ôm lấy. Tốt đẹp thay, non song bền vững, vươn lên quán vững vàng, lầu rồng chạm kẻ soi sà, hàng cột chống trời đồ sộ, gác phượng đắp đền xây móng phúc, tường hiên kè đá vững vàng, quy mô hơn hẳn ngày xưa. Nhờ vậy chế độ càng thêm mới mẻ, xem địa hình tốt đẹp nên đời đời sinh được công khanh, thật là trời dựng mối rường, các họ nối nhiều quan quý. Quang cảnh ấy, cây trác nhả khói lam trùm lên lối Ngọc, hoa mai màu tuyết trắng như băng, há chẳng bảo rằng bốn bề tươi đẹp. Đất tốt tiên cảnh là đây, chốn này dân không ngừng đến, bán mua mong nhiều lợi, phải chăng đó là mục đích đạt ra? Buổi mùa xuân nở nên pháp hội, tiết hạ lại dựng bia văn. Thấy long bá xe loan, biết rằng có phật đều ở đầm sen nhà Ngọc. Chốn nào chẳng tiện, cả nhà ăn lộc nước, đời đời xe ngựa chen nhau. Buôn luôn áo mũ rạng cho nhà, gia đình hội họp sự nghiệp để ngàn năm. Cũng là mạch nước non lâu dài, muôn nơi đưa vai vào chầu nhà Hạ, bưng ngọc từ phương xa đến cúng vua Hán, đem dâng của quý nhằm ngôi vua được vững vàng, để đạo thánh được rộng rãi. Dâng thuốc lên lầu vàng, chúc nhà vua sống lâu muôn tuổi; Sách chép việc này có không biết bao bầy tôi hiền. Thần tiên sống muôn tuổi trên đời, các cụ trở lên trụ cột của triều đình. Lúc bấy giờ ai chẳng tán tụng công lao khen ngợi đạo đức mà nêu thành việc tốt để lại phúc hay sao? Dẫu có khắc vào đá, chép nên thơ cũng không thể hình dung nổi những việc trên. Kinh thi nói rằng: Có đức lớn hẳn được lộc, danh, thọ. Càng nghĩ càng thấy rất hiệu nghiệm Công đức ấy nên ghi vào đá để mãi mãi về sau:

Vậy có bài minh rằng:

Vận mở triều vua

Trời sinh thánh chúa

Vua thời đường ngu

Quân giầy thăng võ

Khôi phục kinh đô

Thu về đất cũ

Mọi việc về trầu

Phương xa khoản phụ

Trìu mến Việt Nam

Có làng Ngọc Lũ

Tả dòng thanh long

Hữ gò bạch hổ

Đất ứng mười toàn

Thế gồm bốn thứ

Đất ấy linh thiêng

Sinh người tuấn tú

Võ chức tam công

Văn gồm sáu bộ

Vui nghiệp tứ dân

Tiếng thơm muôn thủa

Tục tốt nết hay

Lắm người nhiều của

Chợ họp thêm đông

Chọc trời quán mở

Xây dựng quy mô

Ổn định chế độ

Buôn bán vui mừng

Của cải tích tụ

Hội mở rộng ra

Công to rộng mở

Phật tổ chứng minh

Trời xanh bảo hộ

Người thỏa đền xuân

Nền xây cõi thọ

Nhà được yên vui

Nước dài phúc lộc

Đạo vua rộng ra

Cơ đồ củng cố

Tuổi vua không cùng

Hiền tài giúp đỡ

Xã được lâu dài

Làng vui giàu có

Công sáng đất trời

Tên nên vũ trụ

Bia đá khắc vào

Đời sau nghi nhớ.

   Triều nhà Lê niên hiệu Chính Hòa muôn năm.

   Năm thứ 2 tháng 4 là ngày lành (1681)

   Xã chính Trần Khắc Đỗ và Phạm Công Côn cùng ghi

   Tổng xã quắc thị trường Quốc Tử Giám, học trò thượng xá, trùm trưởng hội văn họ Đặng xin phụng soạn.

   Tên người viết bia là học trò trong xã ghi.

   Người khắc bia là Hạ Duy Năng, người thôn Đà xã An Hoạch huyện Đông Sơn, phủ Thuận Thiên.

   Sau đây ghi tên các quan viên và viên chức trong xã:

   Hôi chủ quan viên là Tào Khê Hầu, Trần Như Uyên, con quan viên Trần Như Tất, trùm quan viên trong xã con Đĩnh Phái Hầu, Trần Như Hoan và các giáp.